Η Πάνω και Κάτω Βρύση

Ο Ροσκιώτης δάσκαλος Χρήστος Κολοβός στο βιβλίο του "Μνήμες στο χώμα - Τοπωνύμια Ροσκάς Ευρυτανίας" κάνει λόγο για δύο απ’ τις βρύσες του χωριού, που το αδιάκοπα τρεχούμενο νερό τους εδώ και καιρό παρουσιάζει δυστυχώς σοβαρή αλλοίωση: «Η μια, που εξυπηρετούσε τους κατοίκους του Κάτω χωριού, βρίσκεται στο μονοπάτι προς την Κάτω Ρούγα, κάτω από πανύψηλα πλατάνια και η άλλη, που εξυπηρετούσε τους κατοίκους του Πάνω χωριού, βρίσκεται στο κεντρικό μονοπάτι που ενώνει τους δυο "μαχαλάδες"... Σήμερα βέβαια, που τα σπίτια έχουν αυξηθεί, δεν επιτρέπεται η πόση του νερού από αυτές τις πηγές για λόγους διασφάλισης της υγείας. Στέκουν όμως εκεί να μας θυμίζουν το παρελθόν άπειρα δρομολόγια που κάναμε εμείς οι μικρότεροι ως αυτές, για να φέρουμε δροσερό νερό...».

Το χωριό μας, η Ροσκά, τόπος ορεινός και βραχώδης, όμως συνάμα τόπος προικισμένος με εδάφη, στα οποία κυλούν από παντού νερά σε αφθονία. Αυτά είναι το “κεφάλαιο” τούτης της δυσπρόσιτης γης και των μικρών κοινωνιών της, το οποίο απαραίτητα και στοχευμένα πρέπει να διαφυλαχθεί από πολλαπλούς κινδύνους, εφόσον νοιαζόμαστε ειλικρινά για την διαφύλαξη του περιβάλλοντος μας και την βιώσιμη συνέχεια του τοπικού χαρακτήρα των οικισμών.

Με αυτό το δεδομένο, μετά από λήψη δείγματος νερού από τη γνωστή σε όλους μας πηγή Κάτω Βρύση, αν και η χημική ανάλυση του Νοεμβρίου 2024 έδειξε εξαιρετικές τιμές, όπου δεν εμπεριέχονται βλαπτικές ουσίες, παρόλα αυτά κατά τη μικροβιολογική ανάλυση πρόσφατου δείγματος τον Οκτώβριο του 2025, με σκοπό τον πλήρη έλεγχο για την καταλληλότητα του νερού, εντοπίστηκαν παθογόνοι μικροοργανισμοί, που προκαλούν λοιμώδεις ασθένειες καθιστώντας το δυστυχώς, ακατάλληλο για πόση. Ο τόπος συνάντησης, η πηγή ζωής στη ρεματιά με την πλούσια βλάστηση κατάντησε πια μία κρυστάλλινη ψευδαίσθηση.

Το συγκεκριμένο πρόβλημα προκύπτει γιατί όλες οι κατοικίες του οικισμού περιλαμβάνουν βόθρους απορροφητικούς ή στεγανούς, με αποτέλεσμα τα οικιακά λύματα να προσχωρούν στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα και να καταλήγουν στο ρέμα κι από εκεί στο ποτάμι… Με αποτέλεσμα, ένας ολόκληρος κύκλος μόλυνσης να επαναλαμβάνεται σιωπηρά!

Ειδικότερα, παρουσιάστηκαν οι εξής δείκτες μόλυνσης:

• Total Coliforms - ολικά κολοβακτηριοειδή: τιμή 630 CFU/100ml, υποδηλώνει σοβαρή μικροβιακή μόλυνση.
• Escherichia coli (E.coli) - κολοβακτηρίδιο: τιμή 53 CFU/100ml, το βακτήριο αποτελεί σοβαρή ένδειξη μόλυνσης, το επιτρεπτό όριο για το E.coli στο πόσιμο νερό είναι 0 CFU/100ml
• Enterococci - Εντερόκοκκοι: τιμή 62 cfu/100ml, δηλώνει σοβαρό πρόβλημα - ακατάλληλο για πόση, αφού το επιτρεπτό όριο για το πόσιμο νερό είναι 0 CFU/100ml.

Σύμφωνα με την Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την “διαχείριση λυμάτων μικρών οικισμών”, κατά την υπάρχουσα νομοθεσία οι οικισμοί κάτω των 2000 κατοίκων στην Ελλάδα δύνανται να μην διαθέτουν αποχετευτικό δίκτυο, δεδομένου ότι για τις περιπτώσεις αυτές δεν είναι θεσμικά απαιτητή η κατασκευή δικτύων αποχέτευσης. Ωστόσο η πραγματικότητα μας ξεπερνάει, γιατί η αναζήτηση ποιότητας ζωής, η δημόσια υγεία και η εν γένει προστασία του περιβάλλοντος επιβάλλουν την άμεσα αποτελεσματική συλλογή και επεξεργασία των οικιακών λυμάτων, έργο το οποίο σταδιακά θα επιτρέψει την αναβάθμιση του περιβάλλοντός μας.

Η διεθνής τεχνογνωσία και εμπειρία προσφέρει πληθώρα επιλογών λύσεων, με απλές εγκαταστάσεις, εκσκαφές μικρής κλίμακας και ήπιες παρεμβάσεις στο φυσικό τοπίο παρέχοντας ασφαλή, αξιόπιστη και οικονομικά αποδοτική λειτουργία ενός σύγχρονου συστήματος αποχέτευσης.

Η επίλυση του προβλήματος από τους αρμόδιους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν είναι πλέον μόνο τεχνικό ζήτημα, αλλά ζήτημα πολιτικής βούλησης και συνεργασίας με το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Μετά από παρέλευση ετών, ήρθε η ώρα να αντιστραφεί αυτή η θλιβερή κατάσταση, γιατί τούτα τα νερά, που κυλούν κάτω από το χωριό μας, πρέπει να ξαναγίνουν καθάρια, όπως της πηγής "Δέση" στα Βαρκά ή τα "Νεράκια" στη Μεγάλη Ράχη. Το μελανό αυτό σημείο της μόλυνσης των υπόγειων υδάτων πρέπει να εξαλειφθεί, για τον τόπο μας και για το περιβάλλον συνολικά. Επιβάλλεται να απαλλαγεί επιτέλους ο υδροφόρος ορίζοντας από αυτήν τη διαρκή και ύπουλη υγρή ρύπανση, που υφίσταται εξαιτίας των δικών μας χρήσεων και κανείς από εμάς δεν θέλει να σκεφτεί, ότι οι πηγές αυτές θα ρέουν μόνο ως μακρινή ανάμνηση των περασμένων χρόνων, χωρίς να μπορούμε και να ξεδιψάμε απ’ αυτές.

Ευελπιστούμε σε δράσεις βιώσιμης ανάπτυξης με συγκεκριμένες μελέτες υλοποίησης υποδομών για διαχείριση λυμάτων επισημαίνοντας στους τοπικούς φορείς να πάρουν πρωτοβουλίες, έτσι ώστε να αποτραπούν τα χειρότερα για το χωριό μας.

Το τρεχούμενο νερό είναι ζωή κι ελπίδα για το μέλλον. Είναι η “επένδυση” και η δωρεά του Δημιουργού προς την ανθρωπότητα κι επομένως, η προστασία του είναι υποχρέωση απέναντι στο μέλλον, που υλοποιείται με στοχευμένες δράσεις, για την διάσωση του τόπου μας στο πλαίσιο της συλλογικής ευθύνης.